Kendi soyadını davayla kazandı

Ahenk Bayazıt – Kadınların evlilik birliği içerisindeyken eşlerinin soyadı ile birlikte kendi soyadlarını kullanmaları nüfus dairesine yapacakları bir müracaat ile mümkün fakat sırf kendi soyadını kullanmaya devam etmek isteyen bayanların, eşlerine dava açmaları gerekiyor. Birçok bayan eşiyle davalı olmak istemediği için soyadından vazgeçerken birçoğu da mahkemenin yolunu tutuyor. O bayanlardan biri de Özgecan Sırma.

Soyadını kullanabilmek için kendisi üzere avukat olan eşine dava açan Sırma, yaşadığı süreci Milliyet ile paylaştı. Sırma, “Kadınların eşlerinin soyadı ile birlikte kendi soyadlarını kullanmaları, evlenirken nüfus dairesine yapılacak yazılı bir müracaat ile mümkündür. Fakat yalnızca kendi soyadını kullanmak isteyen bayanların, eşine ve Nüfus Müdürlüğü’ne Aile Mahkemesi’nde dava açması gerekiyor. Daha yeni evlenen eşler mahkemede davalı ve davacı olarak karşı karşıya geliyor” dedi.

Ret hakkı yok

Sırma, şöyle devam etti: “İşin öteki bir yanı ise Aile Mahkemesi yargıcının davayı ret üzere bir karar hakkı da yok. Hâkim de, bütün yoğunluğu içerisinde kabul edeceği bir dava için duruşma açmak, kopyala yapıştır karar yazmak zorunda bırakılıyor. Konuta gelen tebligat ile eşine karşı dava açmış görülen kişi, mahalle baskısına maruz kalıyor. Hususun aile içerisindeki yankısı ise bambaşka bir sorun. Evlenen bayanı, soyadını değiştirerek yeni bir kimliğe bürünmeye mecbur etmek hukuk prensip ve normlarına aykırı düşmektedir. Hem daha yeni evlenmiş tarafların karşı karşıya gelmesine neden olan hem de mahkemelere iş yüküne sebep olan bu uygulama, tarafı olduğumuz milletlerarası mevzuat ve Anayasa başta olmak üzere hukukun ve eşitliğin ruhuna da terstir. Ben de bu davayı açmak zorunda bırakılmış bir bayan olarak daima ‘neden, ne gerek var’ üzere ruhsal baskılara maruz kaldım. Mahkeme hâkimi dahi duruşmada ‘Ne gerek vardı avukat hanım?’ diyerek en temel hakkımı kullanmamı yadırgadı. Bir avukat olarak benim dahi yıprandığım ortamda, maddi ve manevi çekinceleri olan kadınların bu süreci yönetmeleri çok güç. Adalet Bakanlığı ile Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı’nın bu mevzuyu gündemlerine almaları son derece yararlı olacaktır.”

Emsal kararda eşitlik vurgusu

Konuya ait emsal teşkil eden 30 Eylül 2015 tarihli Yargıtay kararında “Kızlık soy isminin kullanmak istemek için haklı bir münasebetin bulunmasına muhtaçlık bulunmamaktadır. Bu hak AİHS 8 ve Anayasa’nın 17. hususları kapsamında bir insan hakkıdır ve cinsiyete dayalı olarak bir ayrıma tabi tutulmaksızın erkek ve bayan ortasında eşit formda uygulanmalıdır. Aksi durum AİHS’nin 14. hususuna karşıtlık teşkil edecektir. Açıklanan nedenlerle lokal mahkeme kararı metot ve yasaya uygun olup, onanmalıdır” deniliyor.